Zgodnie z proponowanymi przez rząd zmianami w prawie spadkowym, pojawia się możliwość sporządzenia testamentu audiowizualnego. Jest to innowacyjne ujęcie testamentu ustnego, które ma postać elektronicznego pliku. Taki format dokumentu ma znaczące zastosowanie w sytuacjach, kiedy życie człowieka jest zagrożone, na przykład zaraz po wypadku drogowym. Protokół zawierający treść takiego testamentu miałby być przygotowywany przez sąd.
Chociaż taka forma testamentu wydaje się niezbędna, istnieje pewne ryzyko związane z możliwością fałszowania takich dokumentów. Rozwój technologii AI daje możliwość generowania treści audiowizualnych, co stwarza pole do nadużyć. Właśnie dlatego proponowane przepisy dotyczące testamentu audiowizualnego będą najprawdopodobniej podlegały modyfikacjom podczas prac parlamentarnych.
Nowe regulacje testamentu audiowizualnego
W myśl proponowanych zmian, nowy artykuł 952 § 11 Kodeksu cywilnego wprowadza nowy sposób sporządzania testamentu ustnego, który otrzymuje nazwę testamentu audiowizualnego. Dokument ten będzie zapisywany za pomocą urządzenia rejestrującego obraz i dźwięk na trwałym nośniku informacji. Takie rozwiązanie ma umożliwić sporządzenie testamentu jak największemu gronu osób znajdujących się w sytuacji zagrożenia życia.
Choć rząd jest świadomy ryzyka fałszowania testamentów audiowizualnych, na przykład za pomocą technologii AI, testament tego typu nie będzie traktowany jako forma zwykła, lecz szczególna (podobnie jak testament ustny sporządzany z udziałem świadków). W związku z tym sąd będzie miał obowiązek sprawdzić stan świadomości i swobody decyzji testatora w momencie sporządzania testamentu.
Zasady utrwalania testamentu audiowizualnego
Termin „trwały nośnik” jest precyzyjnie określony w ustawach specjalnych. Sądy będą miały możliwość elastycznego decydowania o tym, w jaki sposób został zarejestrowany obraz i dźwięk w danym przypadku. Najbardziej prawdopodobne jest, że funkcję trwałego nośnika pełnić będą telefony komórkowe lub dyktafony.
To ważne: nie będzie wymagana obecność świadka! Dokument może utrwalić testator lub inna osoba. W oświadczeniu testator powinien wskazać miejsce i datę sporządzenia testamentu. Co więcej, nikt nie będzie musiał być obecny jako świadek.
Każda osoba, która ma dostęp do trwałego nośnika informacji, na którym zarejestrowany został testament audiowizualny, będzie miała obowiązek przekazania go do sądu w ciągu miesiąca od chwili jego sporządzenia lub 3 miesięcy od dnia śmierci spadkodawcy. Sąd sporządzi protokół z odtworzenia testamentu, stosując dotychczasowe przepisy regulujące otwarcie i ogłoszenie testamentu. Nośnik z testamentem będzie przechowywany w sejfie sądowym.